Azərbaycanın böyük pul itkisi..

“AzÉ™rbaycan DövlÉ™t Neft Fondunun (ARDNF) Çin aktivlÉ™rinÉ™ pul yatırması yanlış qÉ™rar idiâ€x9d.

ANS PRESS-in mÉ™lumatına görÉ™, bu sözlÉ™ri Neft AraÅŸdırmaları MÉ™rkÉ™zinin rÉ™hbÉ™ri Ä°lham Åžaban Çin valyutasının bu gün 2%-lik devalvasiyasından sonra ARDNF-in 10 milyon dollar itirmÉ™si barÉ™dÉ™ yayılmış xÉ™bÉ™ri ÅŸÉ™rh edÉ™rkÉ™n bildirib. Onun sözlÉ™rinÉ™ görÉ™, bu, çox böyük itkidir: “VÉ™saitlÉ™r bu il iyulun É™vvÉ™lindÉ™ yatırılıb vÉ™ bir ay É™rzindÉ™ 10 milyon dollar itirilib.â€x9d

İlham Şaban - Neft Araşdırmaları Mərkəzinin rəhbəri

ARDNF Çin aktivlÉ™rinÉ™ 3 mlrd. yuan (500 mln. dollar) hÉ™cmindÉ™ investisiya yatırmaq üçün 2014-cü ildÉ™ Çin MÉ™rkÉ™zi BankındÉ™n müvafiq lisenziya alıb. Çin dövlÉ™t istiqrazlarına investisiya isÉ™ bu ilin iyul ayında hÉ™yata keçirilib. Ä°lham Åžaban düşünür ki, bu, yanlış qÉ™rar olub: “May ayından hÉ™r kÉ™s Çin bazarını tÉ™rk edirdi. Heç kim Çin iqtisadiyyatının gÉ™lÉ™jÉ™yinÉ™ inanmır.â€x9d 

İnvestorları qaçırdan əsas səbəb Çin şirkətlərinin borcunun həddindən yüksək olmasıdır. "Standard&Poor's" agentliyinin məlumatına görə, hazırda Çin şirkətlərinin borcu 16,1 trilyon dollara bərabərdir və yaxın beş ildə bu borc 28,8 trilyon dollara qalxacaq. Agentliyin ekspertlərinin fikrincə, bu, ölkə ümumi daxili məhsulunun (ÜDM) 160%-inə bərabərdir və ABŞ-ın analoji göstəricisindən iki dəfə yüksəkdir. 2014-cü ilin yekununa görə, Çinin ÜDM-i 10 trilyon dollar ətrafında olub. O, ÜDM-i 17 trilyon dolları ötən ABŞ-dan sonra dünyanın ikinci iqtisadiyyatının sahibidir.

EkspertlÉ™r ehtimal edir ki, ÅŸirkÉ™tlÉ™rin borcunun hÉ™ddindÉ™n yüksÉ™k olması Çin iqtisadiyyatı üçün yaxşı heç nÉ™ vÉ™d etmir: "Uzun illÉ™r Çin mÉ™murları iqtisadiyyatın real sektoruna kapital axınının artırılması üzrÉ™ tÉ™dbirlÉ™r görürlÉ™r. Hazırda qiymÉ™t sÉ™viyyÉ™si durmadan aÅŸağı düşür, gÉ™lirin artım tempi azalır. BelÉ™ ÅŸÉ™riatdÉ™ Çin ÅŸirkÉ™tlÉ™ri borclarını ödÉ™mÉ™kdÉ™ çətinlik çəkirlÉ™r. Bu, Çin iqtisadiyyatının sÉ™rt tÉ™nÉ™zzülünÉ™ sÉ™bÉ™b ola bilÉ™r", - deyÉ™ Ä°sveçrÉ™nin "UBS" bankının ÇindÉ™ki filialının aparıcı iqtisadçısı Van Tao bildirib. 

Çin ÅŸirkÉ™tlÉ™rinin borcu 5 ildÉ™n sonra ÃœDM-dÉ™n 2,5 - 3 dÉ™fÉ™ çox olacaq 

Təəssüf ki, ARDNF tÉ™msilçilÉ™ri bu nüansları nÉ™zÉ™rÉ™ almayıblar vÉ™ AzÉ™rbaycan xalqına mÉ™xsus 500 milyon dolları ciddi risk altına salıblar. Ä°lham Åžaban düşünür ki, ARDNF É™mlak yatırımlarında da bu cür yanlış proqnozlara yol verir: “MÉ™sÉ™lÉ™n, 2013-cü ildÉ™ Moskvadakı “QUMâ€x9dun binasına 144 milyon dollar vÉ™sait yatırılıb, indi qiymÉ™ti 40 milyon dollara düşüb. ÃœmumiyyÉ™tlÉ™, onda Moskva, Seul, Paris vÉ™ Londonda alınmış É™mlakları 800-900 milyon dollar vÉ™sait yatırılmışdı, indi onların toplam qiymÉ™ti 300 milyon dolları keçmir. HÉ™min É™mlaklar alınan É™rÉ™fÉ™dÉ™ bütün dünya ekspertlÉ™ri neftin hÉ™min vaxtkı yüksÉ™k qiymÉ™tlÉ™rinin köpük olduÄŸunu, qiymÉ™tlÉ™rin düşəjÉ™yini vÉ™ É™mlak qiyümÉ™tlÉ™rini salajağını deyirdi. Amma ARDNF-dÉ™ heç kim buna fikir vermÉ™diâ€x9d,- deyÉ™ Ä°lham Åžaban vurÄŸulayır.