Çörəklər sürətlə balacalaşır - Strateji məhsula NƏZARƏT niyə YOXDUR?

Təxminən bir aydan çoxdur ölkə bazarında unun və çörəyin qiymətinin artması çəkisinin kəskin azalması ilə nəticələnib. Bəzi çörək istehsalçıları strateji məhsulun çəkisində azalma olmadığını iddia edir. Araşdırmalar göstərir ki, çörək bağlamalarında göstərilən çəki ilə xalis çəki arasında 25 qramdan 50 qrama qədər fərq var.  

Hazırda marketlərdə çörəyin qiyməti unun keyfiyyətindən, tərkibindən, qablaşdırmadan və çəkidən asılı olaraq dəyişir.

Bu gün yerli bazarda 65 qəpikdən 5 manata qədər müxtəlif tərkibdə və çəkidə çörək satılır. Bu situasiyalarda isə çox vaxt qiymətlərin şişirdilməsi və çəki ilə bağlı sui-istifadə halları baş verir. 

Xatırladaq ki, aprelin 12-də Prezidenti İlham Əliyevin sədrliyi ilə bu ilin birinci rübünün yekunlarına həsr olunan müşavirə keçirildi. Hökumət başçısı həmin müşavirədə qiymətlərin süni surətdə artırılması hallarının mövcudluğundan danışdı. Ölkə başçısı süni qiymət artımının qarşısının alınması, eləcə də çörək və digər məhsulların qiymətinə nəzarət etmək üçün hökumətə tapşırıqlar verdi. Nazirlər Kabineti isə öz növbəsində çörəklə bağlı yerli bazarda monitorinqlər apardıqlarını bəyan etdi. 

Maraqlıdır, monitorinqlərin nəticəsi niyə ictimaiyyətə açıqlanmır? Satılan çörəklərin çəkisi niyə azaldılır? 

Tacirlər və İstehsalçılar Birliyinin rəhbəri Sevgim Rəhmanov Bizim.Media-ya açıqlamasında sözügedən sahənin pərakəndə və özbaşına buraxıldığını deyib:

“Zavod çörəkləri 500-750 qram çəkidə satılmalıdır. Amma hər çörək 15, 20, 25 və 30 qram əksikdir. Hər çörəkdən 25-30 qram kəsilirsə, görün bundan nə qədər xeyir götürülür. Üstəlik çörəyin istehlak edilməsi ilə bağlı ilin sonunda aparılan hesabatlarda statistika səhv qeydə alınır. Təbii ki, bazarda istehlakçılar çoxdur, istədikləri çeşiddə və çəkidə çörək istehsal edib satırlar. Amma İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Antiinhisar və İstehlak Bazarına Nəzarət Dövlət Xidməti, eləcə də Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi (AQTA) həm çörəyin çəkisinə, həm qiymətinə, həm də keyfiyyətinə nəzarət etməlidir. Yoxlamanı aparmaqla deyil, əsas odur ki, məsələnin üstünə gedəsən. Sahibkar etdiyi əmələ görə 100-200 manat çərimələnirsə, bu da fayda verməyəcək”. 

Sevgim Rəhmanovun sözlərinə görə bu gün bir çox çörək bağlamalarının üzərində istehsalçı adları gizlədilir:

“Bu da ciddi problemdir. Hər bir istehlakçının hüquqdur ki, çörək alarkən çəkisini yoxlatdırsın. Əgər əksiklik varsa, aidiyyəti qurumlara müraciət etsin. Amma istehsalçı adları gizlədilirsə, bu da ayrı problem yaradır. Demək ki, bütün bunlar məsuliyyətdən qaçmaqdır. Çörəyin statndartı olmalıdır, istehsalı və satışında dəyişikliklər edilməlidir. Hər şey başlı-başına buraxılıb. Ona görə də kim nə istəyirsə, onu da edir. 20 ildən artıqdır, çıxışlarımda bəyan edirəm və indi də təkrarən bildirirəm ki, ticarət haqqında qanun qəbul edilməlidir”.

Azad İstehlakçılar İctimai Birliyinin rəhbəri, AQTA yanında İctimai Şuranın sədri Eyyub Hüseynov isə hesab edir ki, çörəyin qiymətini sabit saxlamaq səhv siyasətdir:

“Bu, zavod çörəyi istehsalçılarına böyük basqıdır. Düzdür, strateji məhsul olduğu üçün dövlət bu məsələni diqqətdə saxlayır. Məndə olan məlumata görə İqtisadiyyat Nazirliyi çörəklə bağlı gündəlik monitorinq aparır. Amma çörəyin qiyməti sərbəst buraxılmalıdır. Hökumətin vəzifəsi budur ki, zavod çörəyi seqmentində rahat rəqabət mühiti yaratsın. Əgər rəqabət mühiti yaradılarsa, orada qiymət aşağı düşəcək, keyfiyyət qalxacaq, çəkisi isə normallaşacaq. Belə bir şəraitdə çörək istehsalçıları vəziyyətdən çıxmaq və qırmızı xəttin üstündən yıxılmamaq üçün bu cür yollara əl atırlar”. 

Eyyub Hüseynov hazırda çörəyin çəkisi ilə bağlı xüsusi standartın olmadığını vurğulayıb:

“Qiymət sərbəst olduğu kimi, çəki də sərbəstdir. Kim necə istəyirsə, o çəkidə də çörək istehsal edə bilər. Bazar inzibati təzyiqləri xoşlamır Ümumiyyətlə hökumət siyasətini dəyişməli, bazarda rahat rəqabət mühiti yaradılmalıdır. Bu olmasa, qiymət qalxacaq, çəki isə aşağı düşəcək. Ona görə də bazara yeni oyunçular daxil olmalıdır”.

Alçina Amilqızı, Bizim.Media