Son 20-30 ildə bütün dünyada xa0insanların özünəqəsd, intihar hallarının kəskin şəkildə artması çox ciddi, amma təəssüf ki, beynəlxalq təşkilatlar, güclər və super dövlətlər tərəfindən diqqətə alınmayan bir problemə çevrilib. “Qloballaşma” adlanan ictimai-siyasi, hərbi-siyasi, iqtisadi, sosioloji, həm də ideoloji-mənəvi, psixoloji və s. proseslərin girdabında kütləviləşməsi Azərbaycana da yoluxan intihar hallarının profilaktikası, qarşısının alınması üçün öncə xa0geniş və ciddi tədqiqata ehtiyac var...
xa0
xa0Təəssüf ki, ölkəmizdə də bu sahəyə aid geniş və diqqətəlayiq tədqiqat əsərləri çox azdır. Elmi dildə “suisid” adlanan intihara Azərbaycan alim, sosioloq və hüquqşünaslarının baxışını araşdırarkən diqqətimizi xa0Beynəlxalq Hüquqşünaslar İttifaqının Vitse-prezidenti, Azərbaycan Respublikasının əməkxaddar hüquqşünası, hüquq elmləri doktoru, professor İlham Rəhimovun elmi redaktorluğu ilə Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyasının müəllimi, hüquq elmləri doktoru, professor Bəhram Zahidovun 2012-ci ildə işıq üzü görmüş “İntihar” əsəri cəlb etdi.xa0Kitabda xa0sözügedənxa0 problem intihar fenomeninin tarixi və müasir vəziyyəti, intihar hallarının kriminoloji və sosioloji təhlili, intihar və ona oxşar əməllərin profilaktikası və s. aspektlərdən geniş təhlil olunur.xa0xa0
xa0
"Əgər bu əsər bircə nəfər şəxsi öz yolundan - intihar etmək yolundan geri qaytara biləcəkdirsə, onda mən özümü xoşbəxt hesab edəcəyəm”.xa0Müəllif Bəhram Zahidov kitabın ilk fəslinə epiqraf olaraq belə yazır...
xa0
Moderator.azxa0müəllifin bu xoş niyyəti ilə həmrəy olmaqla mövzunun bəşəriyyət və xalqımız üçün kifayət qədər aktuallığını nəzərə alaraq “İntihar” əsərinin ən diqqətəlayiq və maraqlı məqamlarını oxucuların nəzərinə çatdırır:
xa0
(Əvvəli bu linkdə://www.moderator.az/news/256055.html)
Sosioloji tədqiqatlara görə, heyvanat aləmində suisidal davxadxadranış ya ümuxadmiyxadyətxadxadlə müşahidə edilmir, ya da belə davranış naxaddir qeyri-tipik aktlarla məhdudlaşır. Bexadxadxadxadlə aktlar şüurlu xarakxadter daşımır və yalnız instinktlərin təsiri altında baş verir. Elə buxadxadxadna görə də həmin aktlar intihar hesab olunmurlar. Ana ceyranın öz baxadlaxadxadxadlarını xixadlas etmək naminə özünü qurban verməsini yalnız şərti olaraq «özünüxadölxaddürxadxadxadmə» kimi qiyxadmətləndirmək olar. Bu məxadnada Jan Pol Sartrin (1905-1980) heyvanlardan fərqli olaraq, ancaq inxadxadxadsaxadnın intihar edə bilməsini təsdiqləməsi heç də təsadüfi deyildir. Yalnız şüurlu və anxadxadxadlaqlı insan inxadtihar etməyə, özünü könüllü suxadrətxaddə öldürməklə həyatla vidaxadlaşxadmaxadğa «qadir» ola bilər.
“Dünyanın ən ağıllı varlığı olan insan bu gün sürətlə dəyərdən düşməkdədir...”
İntihar fenomeni dəyərlər haqqında təlimlə sıx bağlıdır. Müxtəlif müəlliflərin qeyd etdiyi kimi, hazırkı dünya modelində mükəmməl dəyərlər sistemi yoxdur və ya ən yaxşı halda bu sisxadtem böhran keçirməkdədir. Dünyanın ən ağıllı varlığı olan insan bu gün sürətlə dəyərdən düşməkdədir. İnsan həyatı dini və dünyəvi qanunxadlarda ən dəyərli nemət kimi səciyyələnxaddirildiyi və qorunduğu halda, bu dəyərlər artıq tənəzzülə uğramaqdadır. İdman adı altında «qladiator» döyüşlərinin, vəhşi öküzlərlə, vəhşi heyvanlarla qarşılaşmanın yenidən günümüzə qaytarılxadması, ölümlə nəticələnən yarışların keçirilməsi, milyonlarla insanın gözü qarşısında qızmış «idmançı»nın «qaydasız döxadyüş»lərdə rəqibini ölümcül vəziyyətə salması, Danko kimi, az qala, onun ürəyini «çıxarması», azyaşlılara və qadınlara qarşı vəhxadşi seksual təcavüzü əks etdirən pornoqrafik filmlərin, hətta geniş ekranlı televiziyaların gündəlik proqramlarına daxil edilxadməsi, narkotik sərxoşluğun, eynicinslilərin nikahının qanunixadləşdirilxadməsi, transseksualizm, insan orqanlarının açıq satışı, onxadların əmtəə predmetinə çevrilməsi, insan alverinin dünyada gəlir gətirən üçüncü yerdə qərarlaşması, yüzlərlə eybəcər və əxlaqsız təzahürlərin geniş yayılması, kütləvi informasiya vasitələrində təbliğ edilməsi və harınlamış inxadsanxadların pul hesabına bütün bunxadları nümayiş etdirməklə əxlaqi dəyərləri pozması, bu gün dünxadyada mövcud olan insanlığın böhranı, faciəsi, acı həyat realxadlıqları kimi səciyyələndirilə bilər. Ekvivalent vasitəsi olan pul hazırda «ilahi bir qüdrət» sahibinə, gücə çevrilmişdir. Bütün bu ziddiyyətli məqamlar kontekxadstində dəyərlərin tarixi və ənənəvi qiyməti son dərəcə ucuzlaşmaqxaddadır. Bu gün mənəvi-əxlaqi dəxadyərxadlər, insanpərvərlik və humanistlik, bəşərilik və alicənablıq xeyirxahlıq və ülvilik, müqədxaddəsxadlik və şərəf kimi ideyalar təəsxadsüflə qeyd edilməlidir ki, çox ucuzxadlaşmış, hətta bəzən əlçatmaz olmuşdur. Budur günümüzün reallıqları...
“Həyat, yalnız və yalnız əxlaqi əsas olduğu hallarda dəyərlidir...”
İntihar, həm də həyatın yenidən dəyərləndirilməsi məxadsəxadləxadsxadi ilə bağlı problemdir... Lusiy Annen Senekaya (b.e.ə. 4- eramızın 65-ci ili) görə ölüm dünyəvi qanunla müəyyən edildiyi üçün o, tamamilə şər ola bilməz. Həyat da tamamilə xeyir ola bilməz. Həyat, yalnız və yalnız əxlaqi əsas olduğu hallarda dəyərlidir. Bu əsas itdikdə inxadsan intihar etməkdə haqlı olur. Şərq fəlsəfəsinin ölüm haqxadqınxadda fikir tarixini təhlil edən Artur Şopenhauer (1788-1860) qeyd edirdi ki, ölüm mövzusu olmasaydı, fəlsəfə də olmazdı...
(Davamı var)
